Từ bãi vàng đến điểm du lịch sinh thái hấp dẫn nơi vùng cao Nghệ An
Với cánh đồng màu mỡ, dòng suối
trong xanh cùng hàng chục cọn nước nằm dọc khe Chà Hạ, người dân xã Yên
Hòa (Tương Dương) đã xây dựng thành điểm du lịch sinh thái hấp dẫn. Ít
ai biết được hơn 10 năm trước nơi đây từng là bãi vàng bị đào xới tan
hoang và đi kèm bao hệ lụy.
Một thời tan hoang vì “vàng tặc”
Có
dịp trở lại xã Yên Hòa (Tương Dương), chúng tôi thực sự ngỡ ngàng trước
sự đổi thay, khởi sắc của bản làng nơi đây. Điều gây ấn tượng nhất là
bà con người Thái ở xã Yên Hòa đã biết làm du lịch, dựa vào cảnh quan và
đời sống văn hóa, phong tục để thu hút du khách.
Cánh đồng lúa trĩu hạt ở Yên Hòa (Tương Dương). Ảnh: Đình Tuyên
Du
khách đến Yên Hòa mê mẩn với cánh đồng mùa trĩu hạt, với gần 50 cọn
nước ngày đêm thức cùng dòng Chà Hạ, với cánh rừng săng lẻ tuyệt đẹp và
lời ca, điệu múa của những cô gái Thái. Không ít người cho rằng với ưu
thế về phong cảnh, Yên Hòa sẽ là một trong những điểm du lịch cộng đồng
nổi bật nhất ở miền Tây Nghệ An.
Đi
giữa cánh đồng lúa sắp sửa thu hoạch, men theo dòng Chà Hạ trong mát,
những cọn nước vẫn miệt mài đưa nước lên ruộng, chúng tôi có cảm nhận
được sự no đủ và nhịp sống thanh bình như tên gọi – Yên Hòa. Khách du
lịch cũng đang rảo bước giữa cánh đồng, tranh thủ ngắm cảnh sắc núi rừng
lúc về chiều và chụp ảnh bên những cọn nước. Ít ai biết rằng, hơn 10
năm trước, hình ảnh của nơi đây chỉ là cảnh khe, suối đỏ quạch do khai thác vàng.
Vẻ đẹp phong cảnh núi đồi, sông suối và hệ thống cọn nước ở xã Yên Hòa. Ảnh: Công Kiên
Vùng
đất “4 Yên” (gồm các xã: Yên Na, Yên Tĩnh, Yên Hòa và Yên Thắng) của
huyện Tương Dương xưa nay được biết đến là nơi có trữ lượng vàng sa
khoáng lớn. Từ xa xưa, bà con người Thái đã làm nghề đãi vàng thủ công,
mang lại cho gia đình nguồn thu nhập đáng kể, giúp có đủ cái ăn trong
mùa giáp hạt.
Rồi bỗng dưng từng
đoàn người ở đâu kéo đến, mang theo các loại xà lan, máy xúc, máy bơm
công suất lớn đến đào xới dọc khe suối, đồng ruộng. Dòng Chà Hạ, Nậm
Ngân, Huổi Nguyên và khe Líp vốn xanh trong bỗng dưng đục ngầu, đỏ
quạch, nguồn nước bị ô nhiễm nghiêm trọng, đến mức cá, tôm không thể sống, bà con phải đi lấy từ nguồn xa về dùng.
Tuyến đường 48C qua Yên Hòa luôn phủ bụi
trắng xóa, hành khách đi qua luôn phải hứng chịu tiếng ồn ào của các
loại động cơ máy móc, cuộc sống bản làng bị đảo lộn, người dân Yên Hòa
luôn sống trong tình trạng “bất yên”.
Hồi
ấy, ông Vi Khăm Mun, nghệ nhân dân gian ở bản Xiềng Líp (Yên Hòa) than
thở: “Không biết “cơn lốc vàng” đến khi nào mới tan, trả lại cuộc sống
bình yên cho bản làng? Bao giờ dòng Huổi Nguyên, Nậm Ngân, Chà Hạ và khe
Líp trong xanh trở lại để cá tôm trở về, để chiều chiều bà con ra giặt
giũ?”.
Điểm đến hấp dẫn
Nhớ đến nghệ nhân
Vi Khăm Mun, chúng tôi liền băng qua cánh đồng, đi thêm một quãng đường
ngắn đến bản Xiềng Líp để hàn huyên chuyện trò. Vẫn là ngôi nhà sàn năm
nào bên mé đồi, có điều đường đi lối lại đã sạch đẹp hơn.
Sau
bao năm gặp lại, ông Mun thực sự vui vẻ, phấn khởi: “Nhà báo đã đi thăm
đồng lúa, ngắm cọn nước bên dòng Chà Hạ chưa? Không ngờ cũng có ngày ta
được nhìn thấy sông suối trong vùng xanh trong trở lại, con tôm, con cá
bơi lội giữa dòng. Lại còn phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng
đồng”.
Bên chén rượu nhắm với cá nướng, món ăn
quen thuộc của người dân Xiềng Líp, nghệ nhân Vi Khăm Mun nói nhiều về
quá trình hồi sinh của dòng sông, con suối ở Yên Hòa. Không nỡ nhìn
cảnh, sông, suối quanh năm ngầu đục, ô nhiễm nặng nề, người dân Yên Hòa
đã kiến nghị với xã, huyện yêu cầu các tổ chức, cá nhân chấm dứt việc
khai thác vàng sa khoáng, sớm hoàn thổ, trả lại mặt bằng cho bà con sản xuất và sinh sống.
Máy
móc dần được rút khỏi vùng “4 Yên”, theo năm tháng sông, suối dần dần
xanh trong trở lại. Những mùa đầu, cánh đồng còn cằn cỗi, năng suất còn
thấp. Với bàn tay cần cù chăm bón của bà con người Thái, mỗi năm ruộng
càng thêm tươi tốt, bội thu, những cọn nước được dựng dọc suối để lấy
nước tưới, cảnh vật càng trở nên tươi đẹp…
Là cán bộ Phòng Nông nghiệp huyện, anh
Lô Thanh được tăng cường về làm Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Yên Hòa.
Nhận thấy tiềm năng về du lịch sinh thái và cộng đồng của địa phương,
anh quyết định xây dựng mô hình phát triển du lịch, vừa khai thác vẻ đẹp cảnh quan, bảo tồn bản sắc văn hóa, vừa giúp bà con có thêm nguồn thu nhập.
Anh
đã sắp xếp thời gian xuống huyện Con Cuông, sang Qùy Châu, Quế Phong,
rồi ra tận Thanh Hóa, Hòa Bình, Lào Cai để học hỏi cách làm du lịch cộng
đồng. Trở về, anh lại tìm đến các đơn vị, cá nhân có kinh nghiệm nhờ tư
vấn, thậm chí cầm tay chỉ việc.
Trong
đó, có sự hỗ trợ của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh với dự
án “Xây dựng mô hình du lịch cộng đồng gắn với xóa đói, giảm nghèo, góp
phần xây dựng nông thôn mới ở xã Yên Hòa”. Chương trình dự án đã hỗ trợ
trang thiết bị, cơ sở vật chất, xây dựng đội văn nghệ; hỗ trợ tuyên
truyền, quảng bá tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch cũng như các điểm đến hấp dẫn của địa phương.
Lần từng bước một, với sự đồng thuận và
ủng hộ của nhân dân, mô hình du lịch của Yên Hòa bắt đầu hình thành với
hai điểm nhấn là hệ thống gần 50 cọn nước dọc khe Chà Hạ và khu rừng
săng lẻ ở bản Yên Tân. Thời gian gần đây, một số đoàn khách du lịch đã
đến với Yên Hòa thưởng ngoạn phong cảnh và trải nghiệm đời sống văn hóa của bà con người Thái.
Mới
đây, Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật đã tổ chức tour thử nghiệm
khám phá Yên Hòa và một số điểm đến ở Tương Dương, các thành viên tham
gia đều đánh giá cao về cảnh quan, sinh hoạt văn hóa và ẩm thực.
“Điểm
du lịch ở xã Yên Hòa có lợi thế về vẻ đẹp cảnh quan thiên nhiên, nhất
là khu rừng săng lẻ, cánh đồng lúa và khe suối, tạo nên nét đặc trưng,
mang đậm bản sắc. Vấn đề hiện nay là vừa tiếp tục đẩy mạnh quảng bá sâu
rộng, vừa nâng cao chất lượng phục vụ sẽ hứa hẹn thu hút được ngày càng
nhiều khách du lịch”.
Ông Đậu Quang Vinh – Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Nghệ An
|
Nguồn: Báo Nghệ An(8/6/2022)