Nông dân tự phát để lúa chét

Đến các cánh đồng của xã Diễn Lâm (Diễn Châu) những ngày này cho thấy, bên cạnh một số diện tích đã được gieo cấy lúa hè thu, là những đám ruộng để lúa chét xanh um đang giai đoạn làm đòng, trổ bông.

Theo ông Chu Thế Mậu, nông dân xóm 1, xã Diễn Lâm cho biết, gia đình ông để lúa chét từ nhiều năm nay, vụ nào cũng cho thu nhập từ 1,2 đến 1,5 tạ/sào. Năm nay, gia đình chăm sóc 5 sào lúa chét. Lúa chét chi phí đầu tư ít và không phải làm đất. Sau khi thu hoạch lúa xuân xong, thuê máy cắt sát gốc rạ, tháo nước vào, bón 8 - 10 kg phân NPK/sào. Khi chét mọc lên, bón thúc 2 kg phân đạm ure/sào; lúc lúa gần trổ bông bón thêm 3 kg kali/sào. Dự kiến cuối tháng 7 cho thu hoạch, nếu năng suất từ 1,2 - 1,5 tạ/sào thì vẫn có lãi.

“Trong bối cảnh phân bón vô cơ tăng vọt, thì sản xuất vụ hè thu, người nông dân thường gặp rủi ro về thời tiết, sâu bệnh… dễ bị thua lỗ. Làm lúa chét đầu tư chăm sóc nhẹ, chỉ tốn phân bón bồi dưỡng cho cây phát triển nhanh. Năm ngoái tôi cũng làm như vậy, sau khi thu hoạch mỗi sào được 1,5 tạ lúa khô, là có lãi”, ông Chu Thế Mậu chia sẻ.

Những cánh đồng lúa chét ở xã Diễn Lâm đang giai đoạn làm đòng, dự kiến cho thu hoạch vào cuối tháng 7. Ảnh: Xuân Hoàng

Theo báo cáo của UBND xã Diễn Lâm cho thấy, trong vụ hè thu này, toàn xã chỉ gieo cấy được 65 ha lúa và trồng 65 ha rau màu các loại. Đối với lúa chét, toàn xã có 250 ha. Ông Tạ Quang Huy - công chức nông nghiệp xã Diễn Lâm cho biết, cách đây 3 - 4 năm, một số hộ dân trên địa bàn xã để lúa chét theo kiểu tự phát, có thu hoạch, nên sau này diện tích lúa chét trong vụ hè thu ngày càng nhiều.

Hiện bà con để lúa chét theo 2 cách: Thứ nhất, để nguyên gốc rạ sau thu hoạch; thứ hai, cắt sát gốc rạ sau thu hoạch. Trong đó, cách cắt sát gốc rạ chậm thu hoạch hơn, nhưng dễ chăm sóc và năng suất lại cao hơn. Mặc dù chính quyền địa phương không khuyến khích bà con để lúa chét, nhưng do giá vật tư nông nghiệp tăng cao, công làm đất, gieo cấy cao, nên bà con theo nhau để lúa chét, xã cũng chấp nhận.

Theo ông Lê Thế Hiếu - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Diễn Châu cho biết, qua thống kê của các địa phương cho thấy, vụ hè thu này toàn huyện có khoảng 400 ha để lúa chét, ở các xã: Diễn Lâm, Diễn Nguyên, Diễn Hoa, Diễn Trường… Trong số đó, chỉ có xã Diễn Lâm là bà con để lúa chết trên các cánh đồng cạn; những xã còn lại chủ yếu là những cánh đồng sâu, không gặt máy được, nên thuận lợi cho việc để lúa chét. Trong thời gian để lúa chét, bà con nông dân có đầu tư bón phân, nên ít nhiều có thu hoạch.

Trên địa bàn các huyện Yên Thành, Quỳnh Lưu… cho thấy khá nhiều diện tích lúa chét đang giai đoạn trổ bông, chắc hạt. Bà con nông dân ở xã Lăng Thành (Yên Thành) cho hay, vụ hè thu năm trước, nhiều gia đình để lúa chét, thu hoạch gần 1 tạ lúa/sào.

Theo ông Trần Văn Hiền - Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp xã Lăng Thành cho biết, vụ hè thu năm nay, toàn xã có khoảng 50 ha lúa chét, tập trung ở các cánh đồng sâu trũng. Theo đó, ngay sau thu hoạch lúa xuân, bà con cắm nêu bảo vệ, không cho người dân chăn thả trâu, bò, vịt; cùng đó hợp tác xã điều tiết nước hợp lý trên các cánh đồng để chét phát triển. Tuy nhiên, bà con không không đầu tư phân bón, nên có thì thu hoạch, không cũng thôi.

Ông Lê Văn Hồng - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Yên Thành cho rằng, huyện không đưa vào cơ cấu và không khuyến khích bà con để lúa chét. Do vậy, việc nông dân ở một số xã tự phát để lúa chét là huyện không quan tâm.

Cơ quan chuyên môn không khuyến khích

Trước thực trạng một số địa phương trên địa bàn tỉnh để lúa chét, trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Tiến Đức - Trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho rằng, hiện tại tỉnh không khuyến khích người dân để lúa chét, bởi trên địa bàn tỉnh chưa có vùng quy hoạch lúa chét. Hơn nữa, khi bà con để lúa chét một cách tùy tiện, là nơi tích lũy sâu bệnh, là môi giới truyền bệnh cho những diện tích lúa gieo cấy lúa hè thu.

Theo ông Nguyễn Tiến Đức, vì hiệu quả của lúa chét không cao, nhất là hiện nay thu hoạch bằng máy, một phần gốc rạ bị nghiền nát. Do vậy, với những diện tích quá khó khăn thì bà con có thể để lúa chét, còn không bà con nên xác định sản xuất nông nghiệp là lấy công làm lãi và tạo nguồn lương thực, phục vụ phát triển chăn nuôi. Nếu không, bà con cần tận dụng diện tích trồng lúa sau thu hoạch để chăn thả trâu, bò vỗ béo, nuôi vịt thả đồng… nuôi thả cá - lúa, cá vụ 3. Những vùng ruộng thuận lợi hơn trong sản xuất hè thu, với những hộ không có điều kiện làm thì cho những hộ khác làm đất gieo cấy, nhằm đảm bảo kế hoạch sản xuất của địa phương và an toàn sâu bệnh.

Như vậy, trong điều kiện mưa lũ, giá vật tư tăng cao, để lúa chét theo sự tự phát của bà con có thể sẽ giúp nông dân tăng thêm thu nhập. Tuy nhiên, theo như khuyến cáo của cơ quan chuyên môn thì các địa phương không nên khuyến khích bà con để lúa chét, mà vận động bà con gieo cấy lúa hè thu, nhằm đảm bảo kế hoạch sản xuất và hạn chế những hệ lụy khác./.

Xuân Hoàng

Nguồn: Báo Nghệ An(16/6/2022)