Chiều nay (16/6), Chính phủ tổ chức cuộc họp về Dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (Dự án Giải phóng mặt bằng) tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam. Đồng chí Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp. Cuộc họp được kết nối trực tuyến tới điểm cầu Trụ sở UBND các tỉnh, thành phố: Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Huế, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai.

Đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Phú Hiền chủ trì cuộc họp tại điểm cầu Nghệ An. Tham dự cuộc họp có lãnh đạo các Sở, ngành, đơn vị, địa phương liên quan.

Quang cảnh cuộc họp tại điểm cầu Nghệ An

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Phú Hiền chủ trì tại điểm cầu Nghệ An

Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024. Dự án có tổng chiều tuyến khoảng 1.541km; điểm đầu tại ga Ngọc Hà (Hà Nội), điểm cuối đi qua tại ga Thủ Thiêm (Thành phố Hồ Chí Minh). Tuyến đường đi qua địa phận 20 tỉnh, thành phố (trước thời điểm sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh ngày 12/6/2025); sau sắp xếp dự án đi qua 15 tỉnh, thành phố, gồm: Hà Nội, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Đồng Nai, Hồ Chí Minh; quy mô 23 ga hành khách, 05 ga hàng hóa.

Lãnh đạo các Sở, ngành tham dự cuộc họp

Sơ bộ tổng nhu cầu sử dụng đất của Dự án khoảng 10.827 ha, gồm: Đất trồng lúa khoảng 3.655 ha, đất lâm nghiệp khoảng 2.567 ha và các loại đất khác theo quy định của pháp luật về đất đai khoảng 4.605 ha. Sơ bộ số dân tái định cư khoảng 120.836 người. Dự án được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt.

Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 106/NQ-CP ngày 23/4/2025 triển khai Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội, trong đó yêu cầu khởi công Dự án trong năm 2026. Hiện, Bộ Xây dựng chỉ đạo và Ban Quản lý dự án (QLDA) Đường sắt (Chủ đầu tư bước lập dự án) đã bàn giao hồ sơ Dự án (Báo cáo nghiên cứu kỹ thuật (NCKT), hồ sơ ranh giới giải phóng mặt bằng (GPMB) tuyến, ga và tọa độ tim tuyến theo hồ sơ Báo cáo NCKT cho toàn bộ các tỉnh, thành phố có dự án đi qua để làm cơ sở rà soát sơ bộ nhu cầu và thực hiện các khu tái định cư, phục vụ công tác GPMB của Dự án. Đồng thời, Ban QLDA Đường sắt đã hoàn thành việc cử cán bộ tham gia Ban Chỉ đạo GPMB của các tỉnh, thành phố.

Lãnh đạo các địa phương tham dự cuộc họp

Về phía các địa phương, đã giao nhiệm vụ và nêu rõ Đơn vị chủ trì công tác GPMB tại địa phương. Tỉnh Ninh Bình đã thành lập Ban Chỉ đạo GPMB và Tổ giúp việc Ban Chỉ đạo, còn lại các tỉnh, thành đang triển khai. Một số địa phương đã có số liệu sơ bộ về nhu cầu tái định cư phục vụ Dự án.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã chỉ đạo Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia, các Tổng công ty Điện lực nghiêm túc thực hiện các nội dung chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, phối hợp với các bên để rà soát nhu cầu điện cung cấp cho dự án, rà soát thống kê các điểm giao chéo với công trình hạ tầng điện, thống nhất trách nhiệm, nguồn vốn, kế hoạch di dời.

Tại cuộc họp, các địa phương đã báo cáo về tình hình triển khai thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; nêu rõ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai dự án.

Riêng đối với Nghệ An, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đoạn qua tỉnh có chiều dài khoảng 85 Km, hướng tuyến dự án chủ yếu nằm giữa tuyến đường bộ cao tốc Bắc – Nam và Quốc lộ 1. Dự án đi qua 05 địa phương, gồm: Thị xã Hoàng Mai, Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Nghi Lộc, Hưng Nguyên.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Phú Hiền phát biểu

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Phú Hiền cho biết: Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng, UBND tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo các địa phương có dự án đi qua căn cứ hướng tuyến tại hồ sơ Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi được Ban QLDA đường sắt cung cấp để tổ chức thông báo, tuyên truyền đến người dân trong phạm vi dự kiến GPMB biết tầm quan trọng của dự án, qua đó nâng cao ý thức của người dân nơi có dự án đi qua không thực hiện xây dựng trái phép, lợi dụng chính sách, làm mất an ninh trật tự. Đồng thời, chỉ đạo các Sở, ban, ngành và địa phương liên quan tiến hành rà soát các hộ dân, khu dân cư bị ảnh hưởng nhằm xác định quy mô, vị trí và số lượng các khu tái định cư cần đầu tư. Hiện tỉnh cũng đang triển khai việc thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ giúp việc GPMB Dự án; xây dựng Kế hoạch triển khai thực hiện.

Mặc dù chưa có số liệu chính thức nhưng dự kiến trên địa bàn tỉnh Nghệ An có khoảng hơn 30 khu tái định cư. Việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã cũng ảnh hưởng đến việc điều chỉnh quy hoạch chung, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch khác... do đó việc quy hoạch các khu tái định cư cũng có sự thay đổi nên cần phải có thời gian thực hiện việc điều chỉnh.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Phú Hiền cũng cho biết thêm, điều kiện ngân sách địa phương còn hạn chế, phải phân bổ cho các nội dung chi thường xuyên, các dự án trọng điểm trên địa bàn tỉnh nên khó khăn trong cân đối bố trí kinh phí để triển khai thực hiện các khu tái định cư dự án trên địa bàn tỉnh. Dự kiến ngày 25/6 sẽ có số liệu cụ thể về số xã, công trình dân sinh, diện tích đất và số hộ dân bị ảnh hưởng bởi Dự án. Mặc dù khó khăn, nhưng xác định đây là công trình trọng điểm của Quốc gia nên tỉnh Nghệ An cam kết thực hiện nhanh các phần việc do Chính phủ, Bộ Xây dựng yêu cầu với kết quả cao nhất. Trước mắt, tỉnh Nghệ An đề nghị Chính phủ và Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính cho tỉnh ứng trước nguồn vốn để sớm triển khai hơn 30 khu tái định cư theo khảo sát ban đầu.

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết, hiện Chính phủ thống nhất tách dự án GPMB thành dự án riêng để hỗ trợ cho Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc- Nam. Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương liên quan triển khai các phần việc thật nghiêm túc để đáp ứng mục tiêu, trong đó giao Bộ Xây dựng làm việc với từng địa phương để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trên thực địa...

Chia sẻ với các địa phương trong thời gian này phải thực hiện cùng lúc khối lượng công việc lớn, tuy nhiên để đáp ứng yêu cầu tiến độ các nội dung Dự án, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đề nghị các tỉnh, thành phố cần tiến hành ngay việc rà soát, trong đó chú trọng nghiên cứu, bố trí mặt bằng xây dựng các khu tái định cư để sẵn sàng kiểm kê, định giá bồi thường, thu hồi đất, di dời các hộ dân bị ảnh hưởng, tạo thuận lợi cho công tác bàn giao mặt bằng toàn tuyến đúng tiến độ đề ra. Dự án liên quan đến nhiều xã của các tỉnh, thành do vậy yêu cầu các địa phương phải khẩn trương thành lập Ban Chỉ đạo GPMB cấp tỉnh...

Phó Thủ tướng Chính phủ cũng lưu ý đối với những hạng mục công trình đã chuẩn bị đảm bảo mọi điều kiện có thể tiến hành khởi động, khởi công, động thổ xây dựng trước.

Phan Quỳnh