Xác định nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân là nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi của xây dựng nông thôn mới (NTM), huyện Đô Lương đã đẩy mạnh phát triển sản xuất, đưa các cây trồng, vật nuôi có giá trị cao vào sản xuất, ưu tiên triển khai các mô hình sản xuất theo chuỗi, nông nghiệp công nghệ cao. Đồng thời, tìm kiếm thị trường, hướng tới xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu hàng hóa; thu hút và triển khai các dự án đầu tư để chuyển dịch lao động nông thôn và thúc đẩy khu vực nông thôn phát triển, góp phần đưa huyện Đô Lương đạt chuẩn NTM trong thời gian tới.

Tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn từng bước đổi mới, hiện đại

Xác định phát triển sản xuất là mục tiêu của chương trình xây dựng NTM, từ đó nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nông dân, làm cho bộ mặt nông thôn không ngừng đổi mới, huyện đã tập trung chỉ đạo, triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, tổ chức lại sản xuất theo định hướng tái cơ cấu ngành nông nghiệp và liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị.

Sản phẩm chuối tiêu hồng thuộc dự án trồng chuối công nghệ cao thuận tự nhiên đạt năng suất, chất lượng tốt. Mỗi buồng chuối có trọng lượng từ 25-30 kg. Ảnh ST

Nhiều mô hình sản xuất có ứng dụng hệ thống tưới hoàn toàn tự động, bán tự động được đưa vào sản xuất đem lại hiệu quả thiết thực như: Mô hình sản xuất Nho Hạ Đen trong nhà kính tại xã Thịnh Sơn với quy mô 4.000m²; mô hình sản xuất rau trong nhà lưới tại xã Thịnh Sơn với quy mô 3.000m², xã Trung Sơn 2.000m², và xã Lạc Sơn 2.000m²...; 8 mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao trong 10 nhà màng, gieo trồng trên giá thể, áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt hoàn toàn tự động với tổng diện tích 40.900m², mang lại lợi nhuận bình quân khoảng hơn 600 triệu đồng/ha/năm. Mô hình sản xuất lúa ST25 tại các xã Đặng Sơn, Lạc Sơn, Văn Sơn, Nam Sơn cho năng suất trung bình vụ Xuân từ 52-58 tạ/ha, vụ Hè Thu từ 46-56 tạ/ha, lợi nhuận sau khi trừ chi phí đạt trên 39 triệu đồng/ha. Mô hình tổng hợp trồng rừng, trồng cây ăn quả kết hợp chăn nuôi trên quỹ đất rừng tại các xã: Giang Sơn Đông, Giang Sơn Tây, Hồng Sơn, Nam Sơn... hiệu quả đem lại thu nhập ổn định cho người dân.

Huyện đã hình thành vùng nguyên liệu tập trung đối với các sản phẩm chủ lực, mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị đảm bảo an toàn thực phẩm, kết nối từ sản xuất đến tiêu thụ. Điển hình như mô hình trồng dược liệu gắn với chiết xuất chế biến tinh dầu với tổng diện tích 20 ha được HTX thực phẩm sạch chế biến tinh dầu dược liệu Đô Lương liên kết thu mua toàn bộ sản phẩm; mô hình liên kết trồng cây Gai xanh AP1 được Công ty Gai An Phước cung cấp giống. Mô hình liên kết bao tiêu sản phẩm giữa Hợp tác xã Xanh Trù Phúc với Công ty TNHH sản xuất và thương mại Đặng Gia được Công ty thu mua với sản lượng 10 tấn/năm. Mô hình trồng ngô ngọt được Công ty cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao chịu trách nhiệm cung ứng giống, hướng dẫn kỷ thuật đồng thời ký kết thu mua toàn bộ sản phẩm; mô hình trồng Thanh Long ruột đỏ theo Công Nghệ Nhật Bản được Công ty Công ty TNHH SX&TM Đặng Gia bao tiêu toàn bộ sản phẩm; mô hình liên kết bao tiêu sản phẩm rau các loại giữa Hợp tác xã nông sản an toàn Trung Sơn và Công ty Cổ phần Dịch vụ thương mại tổng hợp Vincommerce thu mua toàn bộ sản phẩm rau, củ, quả, rau gia vị các loại do hợp tác xã sản xuất ra... Trong năm 2021 đã có trên 11 mặt hàng nông sản của địa phương được siêu thị Winmart đặt hàng tiêu thụ.

Chăn nuôi tiếp tục có bước phát triển khá ổn định, hình thức chăn nuôi đa dạng, chăn nuôi trang trại phát triển theo hướng an toàn sinh học, VietGAP. Trên địa bàn huyện có 310 trang trại, gia trại, trong đó có 26 trang trại đạt chuẩn. Huyện đã chuyển chăn nuôi nhỏ lẻ trong khu dân cư sang chăn nuôi theo hướng tập trung công nghiệp, bán công nghiệp, trang trại, gia trại phát triển nhanh. Nổi bật như mô hình chăn nuôi lợn tại xã Bồi Sơn và xã Tràng Sơn với tổng quy mô 5.400 con/năm; mô hình liên kết chăn nuôi gà thịt giữa Tổ hợp tác Chăn nuôi Gà Đô Lương với quy mô 36.000 con/năm được Công ty TNHH ứng dụng phát triển nông nghiệp công nghệ cao nắng và gió thu mua giết mổ chế biến để cung cấp cho các siêu thị; mô hình liên kết Chăn nuôi gà thịt tại xã Giang Sơn Đông với quy mô 12.000 con/năm được Công ty TNHH giống gia cầm Cao Khanh cung cấp con giống, hướng dẫn kỹ thuật và thu mua toàn bộ sản phẩm; mô hình nuôi bò thịt từ bê sữa loại thải tại xã Bài Sơn huyện Đô Lương với quy mô 1.000 con/năm được các thương lái trong ngoài tỉnh bao tiêu thu mua toàn bộ...

Cùng với phát triển chăn nuôi, huyện đẩy mạnh trồng, thâm canh, nâng cao hiệu quả kinh tế rừng; khuyến khích phát triển trồng rừng kết hợp với chăn nuôi, trồng cây dược liệu dưới tán rừng. Chuyển đổi từ rừng keo nguyên liệu, khai thác gỗ non sang trồng và kinh doanh, khai thác rừng gỗ lớn... gắn với quản lý rừng bền vững và thực hiện cấp chứng chỉ rừng (FSC). Triển khai và nhân rộng các mô hình trồng cây lấy gỗ như dổi, lát, sáo đen. Trong đó, xây dựng vùng trồng rừng nguyên liệu cho chuỗi Dự án Khu Lâm nghiệp công nghệ cao vùng Bắc Trung Bộ của Công ty Cổ phần Tập đoàn Thiên Minh Đức thực hiện với diện tích 618 ha tại xã Đại Sơn; dự án trồng gỗ dổi kết hợp du lịch sinh thái tại xã Văn Sơn, quy mô 50 ha. Các dự án sẽ góp phần phát triển kinh tế rừng theo chuỗi giá trị từ giống, quản lý rừng bền vững, trồng rừng chất lượng cao, khai thác, chế biến, tiêu thụ sản phẩm để nâng cao giá trị lâm sản. Đến năm 2025, phấn đấu khai thác gỗ rừng trồng 135.000 m³.

Duy trì được tốc độ tăng trưởng nhờ thu hút các doanh nghiệp vào đầu tư

Những năm trở lại đây, huyện đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, làm tốt công tác giải phóng mặt bằng và ban hành nhiều cơ chế để thu hút các doanh nghiệp vào đầu tư trên địa bàn nên duy trì được tốc độ tăng trưởng cao. Trên địa bàn huyện có các cụm công nghiệp: Cụm công nghiệp Nam Thị trấn Đô Lương, Cụm công nghiệp Lạc Sơn, có 2 nhà máy may công nghiệp đóng trên địa bàn và Nhà máy xi măng Bài Sơn.

Trong 10 năm, huyện đã thu hút được 1.796 dự án đầu tư vào địa bàn huyện với tổng vốn đầu tư 23.688 tỷ đồng, trong đó có 1.680 dự án đầu tư từ ngân sách cấp trên với nguồn vốn 11.282 tỷ đồng; thu hút các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đầu tư 116 dự án với kinh phí đầu tư 12.009 tỷ đồng; trong đó vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài 5.300 tỷ đồng. Đến nay, đã có 83 dự án đi vào hoạt động, góp phần giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động.

Đến hết năm 2021, toàn huyện có 447 doanh nghiệp hoạt động với quy mô vừa và nhỏ, tạo công ăn việc làm cho hơn 12.2660 lao động. Các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực như khai thác khoáng sản, sản xuất xi măng, sản xuất tôn, thép định hình, nhựa, bồn chứa nước, vật liệu xây dựng, chế biến gỗ, xây dựng dân dụng, cơ khí... thu nhập bình quân đạt từ 5-7 triệu đồng/người/tháng. Thu hút đầu tư đã và đang tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội của huyện Đô Lương.

Các mô hình kinh tế hiệu quả, đem lại thu nhập ổn định cho người dân. Ảnh ST

Bên cạnh đó, huyện chú trọng duy trì và phát triển các làng nghề truyền thống cũng như phát triển nghề mới, đến nay toàn huyện có 24 làng có nghề. Trong 2 năm gần đây, huyện đã công nhận thêm 2 làng nghề sản xuất Chổi đót tại xã Bắc Sơn và Nồi đất xã Trù Sơn, nâng tổng số làng nghề trên địa bàn huyện lên 7 làng. Các làng nghề hoạt động sản xuất kinh doanh khá hiệu quả, tạo được nhiều việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn. Các hợp tác xã, làng nghề đã tham gia xây dựng, phát triển và từng bước tiêu chuẩn hóa gần 20 sản phẩm đặc sản của địa phương để xây dựng các sản phẩm OCOP.

Với những kết quả đã đạt được nhằm đưa kinh tế của huyện tiếp tục phát triển, an sinh xã hội đảm bảo, đời sống Nhân dân không ngừng được nâng lên. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 15,9% năm 2010 còn 1,65% năm 2021. Thu nhập bình quân đầu người tăng từ 23,2 triệu đồng năm 2010 đến năm 2020 đạt gần 59 triệu đồng, trong đó khu vực nông thôn đạt 51,545 triệu đồng/người/năm. Từ những kết quả trên cùng với sự chung sức, đồng lòng của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân và các tổ chức, cá nhân, hiện huyện Đô Lương đang hoàn thiện hồ sơ để trình Trung ương thẩm định huyện đạt chuẩn NTM.

Kim Oanh