Sở Dân tộc và Tôn giáo được thành lập và bắt đầu hoạt động từ ngày 01/3/2025 trên cơ sở Ban Dân tộc tỉnh tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về tôn giáo từ Sở Nội vụ chuyển sang. Sở Dân tộc và Tôn giáo thực hiện chức năng tham mưu, giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước về công tác dân tộc và tôn giáo, thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo sự phân cấp, ủy quyền của UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh; đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ của Bộ Dân tộc và Tôn giáo.

Báo cáo tại buổi làm việc, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Vi Văn Sơn cho biết: Giai đoạn 2021-2025, công tác dân tộc và chính sách dân tộc có nhiều nhiệm vụ mới, nặng nề. Trọng tâm của công tác dân tộc giai đoạn này là thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, trong đó Ban Dân tộc là cơ quan thường trực Chương trình. Chương trình gồm 10 dự án, 14 tiểu dự án, 36 nội dung hỗ trợ đầu tư; nhiều đầu mối chủ trì, quản lý, tổ chức thực hiện.

Dưới sự lãnh đạo, giám sát của Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, điều hành của UBND tỉnh, sự phối hợp, chia sẻ của các Sở, ban, ngành, MTTQ và các đoàn thể, tập thể Lãnh đạo Ban và cán bộ công chức cơ quan Ban Dân tộc đã nỗ lực vượt qua khó khăn thách thức và đạt được những kết quả đáng ghi nhận, góp phần phát triển kinh tế -  xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) của tỉnh.

Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021-2025 được thực hiện trên địa bàn 12 huyện, thị xã, gồm 131 xã (76 xã khu vực III, 55 xã khu vực I). Chương trình đã hỗ trợ đất ở cho 31 hộ; hỗ trợ nhà ở cho 632 hộ; hỗ trợ chuyển đổi nghề cho 3.394 hộ; đầu tư 03 công trình nước sinh hoạt; hỗ trợ vay vốn tín dụng cho 2.864 hộ; hỗ trợ đào tạo nghề đối với 8.981 lao động.

Chương trình cũng đã hoàn thành 02 dự án tái định cư; hỗ trợ bảo vệ 352 ha rừng phòng hộ, rừng sản xuất; hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị trên địa bàn xã khu vực III với 07 dự án và 90 hộ tham gia thực hiện... Cùng với đó, thực hiện Chương trình đã hoàn thành 418 công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu, 45 công trình văn hóa...

Các mục tiêu, chỉ tiêu của Chương trình cơ bản đạt theo kế hoạch, trong đó, tỷ lệ giảm nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số bình quân hằng năm đều đạt trên 3%, thu nhập bình quân đầu người dân tộc thiểu số tỉnh Nghệ An cuối năm 2024 đạt khoảng 38,4 triệu đồng/người/năm.

Về công tác tôn giáo, trên địa bàn tỉnh có 487 di tích là cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo. Thời gian qua, Ban Tôn giáo (nay thuộc Sở Dân tộc và Tôn giáo) đã làm tốt vai trò của đơn vị trong công tác tham mưu thực hiện công tác quản lý nhà nước về tôn giáo. Các hoạt động tôn giáo cơ bản ổn định, thuần túy tôn giáo, tuân thủ pháp luật, theo đúng hiến chương, điều lệ; nhiều hoạt động tôn giáo thu hút đông đảo chức sắc, tín đồ và Nhân dân tham gia. Cấp ủy, chính quyền các địa phương tăng cường vận động, tranh thủ chức sắc, chức việc, nhà tu hành và các tổ chức tôn giáo trực thuộc tiêu biểu nhân các dịp lễ trọng của các tổ chức tôn giáo; các dịp lễ, Tết cổ truyền của dân tộc; quan tâm hướng dẫn, giải quyết nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của tổ chức, cá nhân tôn giáo, góp phần củng cố niềm tin của chức sắc, tín đồ với sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của các cấp chính quyền; quan hệ giữa chính quyền và giáo hội ngày càng cởi mở, gắn bó hơn. 

Chánh Văn phòng UBND tỉnh Đặng Thanh Tùng phát biểu 

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Quốc Việt đề nghị Sở Dân tộc và Tôn giáo quan tâm triển khai các dự án và bố trí đất sản xuất cho người dân

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trần Thị Mỹ Hạnh lưu ý một số nội dung đề nghị Ban Dân tộc tỉnh quan tâm trong việc phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc

Mặc dù rất nỗ lực, song thực tế tiến độ triển khai thực hiện các Dự án, Tiểu dự án của Chương trình còn chậm, tỷ lệ giải ngân nguồn vốn chưa đạt yêu cầu. Có một số nội dung chưa thực hiện được, việc đề xuất lựa chọn, phê duyệt danh mục dự án đầu tư phải điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi nhiều lần... Mặt khác, công tác phối hợp chỉ đạo, triển khai thực hiện giữa các các Sở, ngành, địa phương, đơn vị chưa thật sự chặt chẽ, đồng bộ, lúng túng thiếu quyết liệt.

Tại buổi làm việc, các đại biểu đã thảo luận và cho ý kiến về tình hình công tác và việc thực hiện chính sách dân tộc, công tác tôn giáo, đồng thời đưa ra định hướng trong thời gian tới.

Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phùng Thành Vinh ghi nhận sự chủ động của Sở Dân tộc và Tôn giáo trong công tác tham mưu hệ thống văn bản chỉ đạo điều hành, quản lý về công tác dân tộc, tôn giáo. Với 10 dự án, 14 tiểu dự án, 36 nội dung, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN trên địa bàn tỉnh đã đạt được nhiều kết quả so với kế hoạch đặt ra, nhất là về chỉ tiêu giảm nghèo và thu nhập bình quân đầu người ở khu vực đồng bào DTTS&MN. Công tác nắm bắt tình hình dân tộc, tôn giáo sâu sát, kịp thời giải quyết những vấn đề phát sinh.

Bày tỏ trăn trở về việc làm sao khắc phục những hạn chế, tồn tại, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng đã định hướng một số nhiệm vụ để Sở Dân tộc và Tôn giáo cần phải thực hiện trong thời gian tới. Trong đó, đề nghị Sở cần tổng hợp ý kiến của các địa phương và các ngành về nhu cầu để thiết kế lại trong thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2026-2030.

Cần nắm được tâm tư nguyện vọng, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho người dân ngày càng tốt hơn

Sở cần tiếp tục tổ chức thực hiện quán triệt, tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân tộc và tôn giáo. Thường xuyên cập nhật, phổ biến và triển khai hiệu quả các Nghị quyết, Chỉ thị mới, đặc biệt khi vận hành chính quyền 02 cấp.

Đồng thời, cần chủ động hơn nữa trong việc rà soát, đánh giá hiệu quả các chính sách hiện hành; từ đó, tham mưu cho UBND tỉnh các giải pháp thiết thực, phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện các chính sách cho đồng bào DTTS&MN. Bên cạnh đó, cần có những đề xuất cụ thể để quản lý tốt hơn các hoạt động tôn giáo, đảm bảo đúng quy định pháp luật và nhu cầu tín ngưỡng chính đáng của người dân.

Sau thời gian đi vào hoạt động, Sở cần rà soát chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn để phối hợp cùng Sở Nội vụ nghiên cứu, tham mưu UBND tỉnh xem xét, phê duyệt quyết định quy định cụ thể chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở cũng như bộ phận phụ trách công tác dân tộc, tôn giáo của cấp xã. Mặt khác, cần tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa các cấp, ngành, địa phương trong công tác quản lý nhà nước về dân tộc và tôn giáo. Tăng cường quản lý, đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân các các chương trình, dự án, nhiệm vụ được giao.

Đồng thời, tiếp tục rà soát, củng cố đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, đặc biệt là cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực dân tộc, tôn giáo; tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng cho cán bộ các cấp, nhất là già làng, trưởng bản.

Chú trọng công tác nắm tình hình cơ sở và đối ngoại. Thường xuyên bám sát địa bàn, chủ động nắm bắt thông tin, tăng cường công tác phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội phạm.

Củng cố xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, trọng tâm là nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, chính quyền cơ sở, tăng cường cán bộ có năng lực. Chăm lo củng cố xây dựng nền quốc phòng an ninh, phát huy tinh thần yêu nước của đồng bào có đạo...  

Chủ tịch UBND tỉnh lưu ý cán bộ, công chức, viên chức cần nắm được tâm tư nguyện vọng của người dân, mục đích hướng tới là chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho người dân ngày càng tốt hơn - đây chính là giải pháp nền tảng.